Formalności przed porodem

W chwili gdy dowiadujesz się, że będziesz miała dziecko, możesz odczuwać różne emocje, być nieco oszołomiona tą wieścią. Postaraj się jednak nie zapominać o sprawach, które trzeba załatwić w urzędach i których nie należy zaniedbać. Są one istotne ze względu na zabezpieczenie praw zarówno Twoich jak i dziecka, które za parę miesięcy przyjdzie na świat.

WIZYTA U LEKARZA LUB POŁOŻNEJ

Twój test ciążowy okazał się pozytywny? Nie zwlekaj z wizytą u lekarza ginekologa lub położnej, która również jest uprawniona do prowadzenia ciąży fizjologicznej.

Pierwsze badanie płodu powinno zostać zrobione przed upływem 2-go miesiąca ciąży. Jeśli po urodzeniu dziecka będziesz się ubiegać o jednorazową zapomogę związaną z urodzeniem dziecka (tzw. becikowe), będzie Ci potrzebne zaświadczenie potwierdzające, że pozostawałaś pod opieką lekarza lub położnej nie później niż od 10 tygodnia ciąży. Koniecznie pamiętaj o tym już teraz!

Lekarz ginekolog lub położna założy Ci książeczkę ciążową (tzw. kartę ciąży), do której wpisze m.in. Twoją wagę, grupę krwi, wyniki badań laboratoryjnych etc.

Będzie ona stanowiła dla lekarza źródło informacji o Twoim stanie zdrowia, a Tobie będzie przypominała o kolejnej wizycie.

Lekarz lub położna wyda Ci zaświadczenie potwierdzające ciążę, które potem przedłożysz swojemu pracodawcy.

NFZ finansuje także spotkania edukacyjne z położną, które przygotowują do porodu i rodzicielstwa i odbywają się raz w tygodniu od 21. (tj. gdy skończy się 5 miesiąc ciąży) do 31 tygodnia ciąży, a po 32 tygodniu ciąży do porodu – dwa razy w tygodniu. Udział w tych spotkaniach jest dobrowolny, jednak warto z nich skorzystać, gdyż odbywają się one indywidualnie i można je dostosować do swoich aktualnych potrzeb.

Aby korzystać z finansowanych przez NFZ świadczeń dot. opieki położnej, konieczne jest złożenie odpowiedniej deklaracji. Dlatego warto o tym pomyśleć już na początku ciąży.

Twoja położna środowiskowa będzie potem odwiedzała Ciebie i Twoje dziecko w ramach wizyt patronażowych.

DEKLARACJA O WYBORZE OSOBY PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ

Taka deklaracja dotyczy nie tylko położnej, ale i lekarza oraz pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Jeśli jesteś ubezpieczona w Narodowym Funduszu Zdrowia, masz prawo wybrać takie osoby.

Pamiętaj jednak, iż muszą być one zatrudnione w placówce, która ma podpisany z NFZ kontrakt na świadczenie usług zdrowotnych w danym roku kalendarzowym.

Placówka ta może być zarówno publicznym zakładem opieki zdrowotnej, jak również przychodnią lub gabinetem prywatnym (zapytaj o to w rejestracji).

Przy tym wyborze nie obowiązuje rejonizacja. To oznacza, że możesz zapisać się do dowolnej placówki służby zdrowia, nie musi być w Twoim miejscu zamieszkania. Co więcej, możesz w jednym miejscu złożyć deklarację wyboru lekarza, a w innym położnej czy pielęgniarki. Nie ma także obowiązku zapisywania całej rodziny do jednego lekarza czy pielęgniarki.

Co do zasady, placówka lub lekarz nie mogą odmówić zapisania pacjenta do POZ. W szczególności nie mogą odmówić przyjęcia deklaracji wyboru od pacjenta ze względu na jego wiek, płeć czy stan zdrowia.

Jedynym powodem, dla którego lekarz, pielęgniarka lub położna mogą odmówić zapisania pacjenta na listę swoich podopiecznych, jest wyczerpanie przez nich limitu zapisów pacjentów, jakich mogą przyjąć. Limity te ustala NFZ. Określają one, jaka może być maksymalna liczba osób objętych opieką jednego lekarza, pielęgniarki lub położnej.

W trakcie roku kalendarzowego masz prawo dwukrotnie dokonać bezpłatnego wyboru (zmiany) lekarza, pielęgniarki lub położnej POZ. Trzeci raz kosztuje 80 zł. Chyba że musiałaś dokonać zmiany z przyczyn od  Ciebie niezależnych.

Aktualny wzór takiej deklaracji określa zarządzenie nr 42/2007/DŚOZ Prezesa NFZ z dnia 2 lipca 2007 r.

Przejdź do zarządzenia Prezesa NFZ

POINFORMOWANIE ZAKŁADU PRACY

Nie ma wymogów formalnych odnośnie tego, jak powinno wyglądać zaświadczenie stwierdzające, że spodziewasz się dziecka, które należy dostarczyć swojemu pracodawcy. Ma ono jedynie potwierdzać fakt ciąży.

Jeśli jesteś zatrudniona na umowę o pracę, Kodeks Pracy nie wskazuje terminu, w jakim powinnaś przedłożyć pracodawcy takie zaświadczenie. Wskazane jest jednak, aby uczynić to jak najwcześniej. Od tego momentu pracodawca będzie zobligowany do respektowania przywilejów, przysługujących Ci z racji bycia w ciąży. Są to m.in. zakaz pracy w godzinach nocnych, 8-godzinny dzień pracy, zakaz pracy szkodliwej czy ograniczenie pracy przy komputerze do 4 godzin dziennie.

Jesteś także chroniona przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę, co działa od momentu zajścia w ciążę.

Jeśli więc otrzymałaś wypowiedzenie, nie ma ono mocy prawnej. Nawet jeśli pracodawca nie był poinformowany o ciąży swojej pracownicy, nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę. Także wówczas, gdy pracownica sama złożyła wypowiedzenie, a później dowiedziała się, że jest w ciąży, ma prawo zmienić swoją decyzję w dowolnym dniu wypowiedzenia. Pracodawca ma obowiązek to respektować.

Jeśli jesteś zatrudniona na czas określony, na czas próbny dłuższy nie miesiąc bądź na wykonanie danej pracy, powinnaś dostarczyć pracodawcy zaświadczenie o ciąży przed 3. miesiącem ciąży. Taka umowa bowiem, jeśli uległaby rozwiązaniu po upływie 3. miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

UBEZPIECZENIE

Pamiętaj! Państwowa służba zdrowia zapewnia Ci nieodpłatne prowadzenie ciąży. Wszystkie badania, oraz poród. Nawet jeśli nie posiadasz ubezpieczenia! Masz prawo do skorzystania ze wszystkich świadczeń, jakie Ci przysługują ze względu na Twój stan zdrowia.

Jeśli decydujesz się na ubezpieczenie prywatne, zwróć uwagę, czy Twoja polisa ma w zakresie swoich świadczeń prowadzenie ciąży (większość dziś ma). A także, czy świadczenia te są dostępne od razu po podpisaniu umowy, czy musi upłynąć jakiś czas.

OŚWIADCZENIE O UZNANIU OJCOSTWA PRZED PORODEM

Uznanie ojcostwa dotyczy mężczyzn, którzy nie są mężami matki dziecka. Mężczyzna oświadcza, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdza, że ojcem dziecka jest składający oświadczenie mężczyzna.

Uznanie ojcostwa można wykonać przed urodzeniem dziecka – wybór tej opcji umożliwia późniejsze zgłoszenie urodzenia dziecka przez internet lub dokonanie zgłoszenia w urzędzie samodzielnie przez ojca – matka nie będzie musiała w tej czynności uczestniczyć.

Przykład: Kamila i Bartek są w nieformalnym związku. Para chciałaby dopełnić formalności związanych z uznaniem ojcostwa jeszcze przed porodem:

Wersja 1) Kamila i Bartek umawiają się w urzędzie stanu cywilnego właściwym ze względu na ich miejsce zamieszkania w celu złożenia przez Bartka oświadczenia o uznaniu ojcostwa. Kierownik USC odbiera od Bartka oświadczenie o uznaniu ojcostwa, a Kamila potwierdza, że ojcem dziecka jest Bartek. Po porodzie zarówno Kamili jak i Bartkowi przysługiwać będzie pełna władza rodzicielska, a więc oboje będą pełnić rolę przedstawicieli ustawowych dziecka. Oznacza to, że każdy z rodziców będzie mógł zarejestrować w urzędzie urodzenie dziecka, bez potrzeby obecności drugiego z rodziców.

Wersja 2) Kamila ze względu na komplikacje ciążowe zmuszona jest odpoczywać w domu. Bartek sam udaje się do kierownika USC, gdzie składa oświadczenie o uznaniu ojcostwa. Od tego dnia Kamila ma 3 miesiące, aby potwierdzić złożone przez Bartka oświadczenie.

Więcej informacji o zgłoszeniu urodzenia dziecka.