Gdy Twoje prawa w czasie porodu zostały naruszone

Zdarza się, że poród nie zawsze przebiega tak, jakbyś tego chciała.

Poród to wydarzenie dynamiczne, którego nie da się do końca zaplanować. Czasami komplikacje następują z przyczyn obiektywnych. Ale jeśli masz poczucie, że Twoje prawa jako pacjentki, jako kobiety, zostały naruszone w czasie porodu albo że ktoś popełnił błąd, możesz podjąć odpowiednie kroki prawne.

Poniżej przedstawiamy, co możesz zrobić i do kogo się zgłosić w sytuacji, gdy czujesz, że Twoje prawa podczas porodu zostały naruszone.

W pierwszej kolejności zadbaj o to, by jak najszybciej uzyskać kserokopię dokumentacji medycznej Twojej i Twojego dziecka. Masz do niej prawo. Szpital ma obowiązek Ci ją udostępnić.

Pozasądowe kroki prawne

1. Skarga do dyrekcji szpitala

Możesz napisać skargę do dyrekcji szpitala, w którym rodziłaś. Poinformujesz w niej o zaistniałym zdarzeniu oraz wniesiesz o wyciągnięcie konsekwencji prawnych wobec personelu szpitala. Taka skarga nie musi mieć żadnej konkretnej formy. Opisz po prostu swoimi słowami, co się wydarzyło. Pamiętaj, żeby się podpisać. Dyrekcja szpitala musi odpowiedzieć na Twoją skargę.

2. Skarga do organów kontrolnych

To samo pismo, które wyślesz do dyrekcji szpitala, możesz skierować do organów, które dysponują odpowiednimi narzędziami kontrolnymi i mogą podjąć interwencję.

Są to:

• organ nadrzędny nad szpitalem/właściciel szpitala,
• Ministerstwo Zdrowia,
• Narodowy Fundusz Zdrowia,
• Rzecznik Praw Pacjenta,
• Rzecznik Praw Obywatelskich,
• Krajowy oraz Wojewódzki Konsultant w dziedzinie ginekologii i położnictwa,
• Krajowy oraz Wojewódzki Konsultant w dziedzinie pielęgniarstwa i położnictwa,
• Fundacja Rodzić po Ludzku.

3. Skarga do rzecznika odpowiedzialności zawodowej

Przy Okręgowych Izbach Lekarskich oraz Okręgowych Izbach Pielęgniarek i Położnych działają rzecznicy odpowiedzialności zawodowej. Możesz do nich złożyć skargę na postępowanie konkretnego lekarza bądź położnej. W skardze poinformuj o tym, co się wydarzyło. Jeśli rzecznik uzna za zasadne, będzie mógł wszcząć postępowanie wyjaśniające w danej sprawie. W jego wyniku rzecznik może skierować do Sądu Lekarskiego lub Pielęgniarek i Położnych wniosek o ukaranie danej osoby.

Kontakt do rzecznika znajdziesz na stronach odpowiednich Okręgowych Izb z Twojego województwa.

4. Wojewódzkie Komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych

Od 1 stycznia 2012 r. obowiązuje nowelizacja Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która wprowadziła nowy dodatkowy tryb dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku wystąpienia błędów w sztuce medycznej.

W założeniach postępowanie to ma być alternatywą dla często długiego i kosztownego procesu sądowego.

Podstawowym zadaniem komisji jest ustalenie, czy powstała szkoda (majątkowa lub niemajątkowa) jest następstwem zdarzenia medycznego.

Zdarzenie medyczne – zgodnie z definicją zawartą w ustawie, to zakażenie pacjenta, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia albo jego śmierć, które są następstwem działań niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną w zakresie:

• diagnozy, która spowodowała niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe, przyczyniając się tym samym do rozwoju choroby
• leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego
• zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego

Istotne jest również to, że zdarzenie, o którym mowa, musi być skutkiem udzielania świadczeń zdrowotnych w szpitalu.

Do zadań komisji nie należy jednak ustalanie wysokości przyznanych świadczeń czy orzekanie o winie personelu medycznego. Ponadto, skarga może dotyczyć tylko naruszeń przepisów postępowania, a nie ustaleń merytorycznych.

W celu dochodzenia odszkodowania musisz złożyć wniosek we właściwiej ze względu na siedzibę szpitala komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.

Wniosek może  złożyć pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy. Wniosek można wnieść w terminie 1 roku od dnia, w którym składający dowiedział się o zakażeniu, uszkodzeniu ciała, rozstroju zdrowia lub od dnia, w którym nastąpiła śmierć pacjenta.

Termin ten nie może być jednak dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie przynoszące ww. skutki.

Sam wniosek jest dość sformalizowany i podlega opłacie w wysokości 200 zł.

We wniosku to Ty przedstawisz propozycję wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia.

Złożenie wniosku rozpoczyna etap postępowania toczący się przed wojewódzką komisją. Dokumenty przekazywane są kierownikowi podmiotu prowadzącego szpital oraz ubezpieczycielowi, z którym szpital zawarł umowę ubezpieczenia. Podmioty te mają 30 dni na przedstawienie swojego stanowiska. Całe postępowanie powinno się teoretycznie zakończyć w ciągu 4 miesięcy od dnia złożenia wniosku.

Jeśli komisja wyda orzeczenie, że zdarzenie medyczne miało miejsce, ubezpieczyciel z którym dany szpital zawarł umowę ubezpieczenia za pośrednictwem komisji, składa wnioskodawcy, czyli Tobie, propozycję odszkodowania i zadośćuczynienia. Może być ona równa z tym, co Ty proponowałaś we wniosku, ale nie musi. Możesz ją przyjąć lub nie. Jeśli dojdzie do zawarcia porozumienia przed komisją, nie można już z tą samą kwestią zwrócić się do sądu. Jeśli jednak nie porozumiecie się przed komisją, możesz dochodzić jeszcze roszczeń przed sądem powszechnym.

Szczegółowych informacji na temat Wojewódzkich Komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, zasad dokonywania wpłaty jak i wzorów wniosków szukaj na stronach internetowych urzędów wojewódzkich, przy których działają komisje.

Sądowe kroki prawne

1. Postępowanie karne

Jeżeli zaistniałe zdarzenie miało bardzo poważne skutki np. w postaci śmierci Twojego dziecka lub uszczerbku na zdrowiu Twoim lub dziecka, powinnaś zawiadomić prokuraturę o popełnieniu przestępstwa. Może tu mieć zastosowanie jeden z przepisów z części szczególnej Kodeksu Karnego:

• art. 155 KK – nieumyślne spowodowanie śmierci
• art. 156 KK – ciężki uszczerbek na zdrowiu
• art. 157 KK – inne uszkodzenia ciała
• art. 157a KK – uszkodzenie prenatalne
• art. 160 KK – narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu
• art. 271 KK – poświadczenie nieprawdy w dokumencie przez funkcjonariusza publicznego lub inną osobę uprawnioną do wystawienia dokumentu (jeśli uważasz, że dokumentacja medyczna Twoja lub Twoje dziecka została sfałszowana, możesz zgłosić zawiadomienie do prokuratury).

Pamiętaj, że nie musisz znać szczegółowych przepisów Kodeksu Karnego. To prokuratura odnajdzie odpowiednie przepisy.

Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa spowoduje wszczęcie postępowania karnego, które będzie toczyło się z urzędu. Chyba, że skutkiem zdarzenia jest naruszenie czynności narządów ciała na okres poniżej 7 dni. Wówczas sprawa będzie się toczyła z oskarżenia prywatnego. Może ono doprowadzić do wniesienia przez prokuraturę aktu oskarżenia przeciwko osobie odpowiedzialnej za powstałą szkodę.

2. Postępowanie cywilne

Jeśli Tobie lub Twojemu dziecku w czasie pobytu w szpitalu wyrządzono szkodę i chciałabyś z tego tytułu uzyskać odszkodowanie bądź zadośćuczynienie, powinnaś złożyć pozew przeciwko zakładowi opieki zdrowotnej, w którym miało miejsce zdarzenie. Ty będziesz powodem, pozwanym zaś szpital, a nie osoba z personelu medycznego.

Jest różnica między odszkodowaniem a zadośćuczynieniem.

Odszkodowanie (art. 444 Kodeksu Cywilnego) to świadczenie, które należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od podmiotu, który tę szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność. Stanowi pieniężną równowartość szkody majątkowej (np. zniszczenie mienia) lub szkody na osobie (np. uszkodzenie ciała). Celem jest wyrównanie powstałej szkody.

Jeśli będziesz wnosić o odszkodowanie od szpitala, możesz w szczególności żądać, aby szpital wyłożył z góry sumę potrzebną na koszty leczenia. A jeżeli któreś z Was – Ty lub Twoje dziecko zostaliście inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
Ponadto, w razie utraty całkowicie lub częściowo zdolności do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, możesz żądać od szpitala odpowiedniej renty.

Zadośćuczynienie (art. 445 Kodeksu Cywilnego) jest formą pieniężnej rekompensaty szkody niemajątkowej. A podstawą roszczeń jest tutaj odczuwana przez poszkodowanego krzywda w postaci ujemnych przeżyć, takich jak cierpienie fizyczne lub psychiczne. Celem zadośćuczynienia jest łagodzenie doznanych cierpień.

Roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym dowiedziałaś się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę.

Warto, abyś przed złożeniem pozwu, skonsultowała się z prawnikiem lub prawniczką. Taka osoba podpowie Ci, jak prawidłowo napisać pozew, powie, jak wygląda proces, ile może trwać i czego możesz się spodziewać oraz odpowie na wszystkie pozostałe Twoje pytania.