Kobieta masująca drugą kobietę leżącą na łóżku szpitalnym

Lubartów

Lubartów – interweniujemy ws. porodów rodzinnych

Działamy na rzecz pełniej dostępności porodów rodzinnych w szpitalach. Podjęłyśmy interwencję wobec Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Lubartowie.

 

Szanowny Panie Dyrektorze,

Działając w imieniu Fundacji Rodzić po Ludzku (dalej „Fundacja”), która już od 25 lat działa na rzecz polepszenia standardów opieki okołoporodowej w polskich szpitalach, zwracam się do Pana z wnioskiem o podjęcie działań w celu zapewnienia pełnej dostępności porodów rodzinnych w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Lubartowie (dalej „Szpital”).

Fakt, że porody z osobą towarzyszącą są dostępne w kierowanej przez Pana jednostce leczniczej stanowi dobrą wiadomość dla kobiet z Lubartowa i okolic. Chcę także podkreślić, że zdaję sobie sprawę, iż według rankingu „Głosu kobiet” Fundacji Rodzić po Ludzku wysoko oceniana jest postawa personelu medycznego Szpitala – co stanowi bardzo ważny czynnik w opiece nad kobietą w czasie porodu.

Tym bardziej, biorąc pod uwagę jak ważną i potrzebną działalność prowadzi Szpital dla kobiet w okresie okołoporodowym, kieruję do Pana wniosek o zmianę niektórych postanowień zawartych w  „Zasadach Uczestnictwa w Porodzie Rodzinnym”, udostępnionych na stronie FB Szpitala w dniu 24 września 2021 r. (dalej „Zasady”), w następującym zakresie:

I. pozostawienia prawa do swobodnego wyboru przez kobietę osoby bliskiej obecnej przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (pkt. 1 Zasad);

II. wykreślenia wymogu mieszkania przez osobę bliską wraz z rodzącą, co najmniej przez 14 dni przed porodem (pkt 2 Zasad);

III. stawiania wymogów sanitarnych wobec osoby bliskiej zgodnych z „Zaleceniami w sprawie możliwości odbywania porodów rodzinnych w warunkach stanu epidemii Covid-19 w Polsce dla kierowników podmiotów leczniczych posiadających oddziały położniczo-ginekologiczne”,  aktualizowanych w dniu 16 września 2021 r. przez Ministerstwo Zdrowia (pkt 4 Zasad);

IV. zaktualizowania zasad dotyczących utrzymania dystansu społecznego do 1,5 m (pkt 7 Zasad);

V. nie nakładania na rodzącą oraz osobę bliską obowiązku posiadania na ich własny koszt maseczek ochronnych FFP2/FFP3 i innych środków ochronnych (pkt 10 Zasad);

VI. umożliwienia osobom bliskim kangurowania dziecka urodzonego drogą cesarskiego cięcia (pkt 12 Zasad);

VII. wznowieniu odwiedzin pacjentek w Szpitalu.

 

Ad. I – prawo do swobodnego wyboru przez kobietę osoby bliskiej obecnej przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych

Odnosząc się do pkt I Zasad pragnę podkreślić, iż definicja osoby bliskiej została zawarta w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. 2009 Nr 52 poz. 417, z późn. zm., dalej „Ustawa”) i obejmuje „małżonka, krewnego do drugiego stopnia lub powinowatego do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciela ustawowego, osobę pozostającą we wspólnym pożyciu lub osobę wskazaną przez pacjenta”. Wprowadzanie przez Szpital ograniczenia zawartego w pkt 1 Zasad poprzez wskazanie, iż osobą bliską winien być ojciec dziecka, a w drugiej kolejności w przydatkach szczególnych ewentualnie inna bliska osoba, stanowi ograniczenie prawa do wyboru osoby bliskiej przy udzielaniu świadczenia zagwarantowanego poprzez Ustawę. Należy brać bowiem pod uwagę, iż ojciec dziecka z różnych względów może nie chcieć uczestniczyć lub może nie być w stanie uczestniczyć w porodzie. Dodatkowo ze względów życiowych ojciec dziecka może nie być faktycznie osobą bliską dla kobiety, którą chce ona wybrać na osobę towarzyszącą jej w porodzie. Piętnowanie obowiązku wyboru ojca dziecka może wpływać na stan emocjonalny kobiety, gdy brak jest współpracy z jego strony lub nie jest on obecny w życiu kobiety oraz stanowić może także obciążenie dla samego ojca dziecka, który może nie czuć się na siłach, aby brać udział w narodzinach swojego dziecka. Decyzja kobiety do wyboru osoby bliskiej winna być w pełni swobodna i nie nakierunkowana na konkretne osoby. Tylko taki wybór daje gwarancje, iż kobieta będzie miała w wybranej przez siebie osobie bliskiej prawdziwe wsparcie, jakiego może potrzebować, a osoba towarzysząca podejmie świadomą decyzję w zakresie uczestniczenia w czasie porodu i bycia osobą wspierającą, a nie samą potrzebującą wsparcia tylko przez to, że kobieta nie miała swobodnego wyboru kogoś innego.

Propozycja zmiany pkt 1 Zasad poprzez przyjęcie następującego brzmienia „W porodzie rodzinnym może uczestniczyć dowolna wybrana przez rodzącą osoba bliska”

Ad. II – wymóg mieszkania przez osobę bliską wraz z rodzącą, co najmniej przez 14 dni przed porodem

Argumentacja dotycząca wniosku o zmianę pkt 2 Zasad powiązana jest ściśle z wyżej wyszczególnionym prawem do swobodnego wyboru osoby bliskiej przez kobietę. Nie z każdą bowiem osobą bliską kobieta ma obowiązek mieszkania, czasem może stać się to niemożliwe ze względów organizacyjnych czy innych kwestii życiowych. Wprowadzanie uwarunkowania zamieszkiwania razem bezpośrednio przed porodem wpływa bardzo zawężająco na prawo kobiety do wyboru osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń, a z drugiej strony nie daje przynosi korzyści w postać nie zakażenia COVID-19, gdyż osoby te prowadząc normalny tryb życia opuszczają miejsce zamieszkania w celu realizacji różnych potrzeb życiowych. Dodatkowo warto wziąć pod uwagę także grupę rodzących, które są samotnymi matkami i przeanalizowania, jak wymóg wpisany w pkt 2 Zasad wpływa na ich prawo do wyboru osoby bliskiej.

Propozycja zmiany pkt 2 Zasad poprzez przyjęcie następującego brzmienia „osoba towarzysząca w dniu porodu musi być zdrowa, nie być objęta kwarantanną, izolacją, nie mieć świadomej styczności z chorym lub podejrzanym o zakażenie COVID-19 w ciągu 14 dni od terminu porodu”

Ad. III – stawianie wymogów sanitarnych wobec osoby bliskiej zgodnych z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia

Kieruję do Pana wniosek o zmianę obowiązkowego warunku uczestniczenia w porodzie rodzinnym, jakim jest przeprowadzenie przez osobę towarzyszącą na jej własny koszt testu PCR w kierunku COVID-19 (w przypadku osób niezaszczepionych) lub testu antygenowego w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 (w przypadku osób zaszczepionych), ważnych w każdym przypadku do 72h od momentu pobra¬nia wymazu. Powyższe oznacza niestety, iż porody rodzinne stają się bardziej przywilejem dla osób zamożnych, a nie faktycznym otwarciem Szpitala na umożliwianie wszystkim osobom towarzyszącym wspierania kobiet w czasie porodu.

Zalecenia konsultantów krajowych w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz w dziedzinie perinatologii w sprawie możliwości odbywania porodów rodzinnych w warunkach stanu epidemii COVID-19 w Polsce, opublikowane w dniu 16 września 2021 r. (ostatnia aktualizacja ), w jasny sposób wskazują, iż warunkiem dopuszczenia osoby towarzyszącej do porodu nie jest bycie zaszczepionym czy ozdrowieńcem, jak również wykonywanie testów, a jedynie wypełnienie ankiety epidemiologicznej. Wymóg posiadania aktualnego testu u osoby towarzszącej widniał we wcześniejszych zaleceniach konsultantów. Po interwencji Fundacji Rodzić po Ludzku, która uznała ten zapis za niezgodny z prawem, zalecenia w połowie zeszłego roku uległy zmianie i wspomniany wymóg został usunięty. Konsekwencją kolejnej interwencji Fundacji było stworzenie zakładki na stronie www Ministerstwa Zdrowia „Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi dotyczące opieki okołoporodowej w czasie epidemii” i  jednoznaczne wskazanie przez ministerstwo, iż „Uzależnianie uczestnictwa w porodzie rodzinnym od wyniku badania na koronawirusa nie powinno mieć miejsca. ”

Powyższe stanowisko stanowi kontynuacje podjętej decyzji przez Ministerstwo Zdrowia w zakresie porodów rodzinnych i nie zmieniło się od połowy zeszłego roku, a mianowicie, jak czytamy w piśmie sygnowanym przez Sekretarza Stanu Pana Waldemara Krasko do Rzecznika Praw Obywatelskich „W powyższych zaleceniach zrezygnowano z obligatoryjnego wymogu okazywania przez osoby towarzyszące przy porodzie aktualnego wyniku testu w kierunku COVID-19 oraz uaktualniono ankietę epidemiologiczną, od której wyników zależy, czy osoba towarzysząca rodzącej, będzie mogła zostać w oddziale położniczym na czas jej porodu.” W powyższej sprawie wypowiedział się także NFZ wskazując, iż „Narodowy Fundusz Zdrowia uznaje za nieuzasadnione żądanie świadczeniodawców wykonania testu PCR w kierunku COVID-19 przez osoby towarzyszące.” (źródło: https://www.rpo.gov.pl/pl/content/mz-rpo-test-na-covid-nie-jest-warunkiem-udzialu-w-porodzie-rodzinnym).

Rzecznik Praw Pacjenta także zajął stanowisko w sprawie podejmując interwencje w szpitalach, które wprowadziły odgórny nakaz posiadania wyników testów w kierunku obecności wirusa SARS CoV-2 przez osoby towarzyszące przy porodzie rodzinnym wprost wskazując, że stanowi to praktykę naruszającą zbiorowe prawa pacjentów poprzez ograniczenie prawa rodzących pacjentek do obecności osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Ponadto, pragnę wskazać, iż w przypadku wydania przez Rzecznika Praw Pacjenta decyzji o uznaniu praktyki Szpitala w zakresie testowania za naruszającą zbiorowe prawa pacjentów, niepodjęcie przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych określonych działań powoduje, że Rzecznik Praw Pacjenta nakłada w drodze decyzji zgodnie z art. 68  u.p.p. karę pieniężną do wysokości 500 000 złotych.

Propozycja zmiany pkt 3 Zasad poprzez wykreślenie punktu w całości.

Ad. IV – zaktualizowanie zasad dotyczących utrzymania dystansu społecznego

Pragnę podkreślić, iż odnoszę się do warunków zawartych w Zasadach według kolejności punktów, a nie według hierarchii ważności. Kwestia niniejsza ma bowiem najniższą wagę, a stanowi jedynie wskazanie, iż zgodnie z obecnie obowiązującymi zasadami utrzymywania dystansu społecznego odległość wynosi 1,5 m, co zostało ujęte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. 2021 poz. 861).

Propozycja zmiany pkt 7 Zasad poprzez zmianę odległości dystansu na 1,5 m.

Ad. V – nie nakładanie na rodzącą oraz osobę bliską obowiązku posiadania na ich własny koszt środków ochronnych 

Zgodnie z zarządzeniem Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia nr 104/2020/DSOZ, wydanym w dniu 8 lipca 2020 r., zmieniającym zarządzenie w sprawie zasad sprawozdawania oraz warunków rozliczania świadczeń opieki zdrowotnej związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, przekazane zostały przez NFZ dodatkowe środki finansowe na udzielanie świadczeń w podwyższonym reżimie sanitarnym. Jak zostało wskazane przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia „środki te powinny być wykorzystane na zorganizowanie i zapewnienie pacjentom świadczeń medycznych w bezpiecznych warunkach, m.in. na środki ochrony osobistej dla osoby towarzyszącej podczas porodu. Szacowany wzrost wyceny grup dedykowanych porodom wyniesie ok. 100 zł. ” W związku z powyższym składam w imieniu Fundacji wniosek, aby wymagane przez Szpital maseczki ochronne FFP2/FFP3 i inne środki ochronne były gwarantowane przez Szpital, a co z tym związane osoby bliskie towarzyszące w trakcie porodu rodzącej, jak i sama rodząca, były zwolnione z jakichkolwiek obciążeń finansowych związanych z organizacją środków ochronnych wymaganych przez Szpital w trakcie porodu rodzinnego.

Propozycja zmiany pkt 10 Zasad poprzez przyjęcie następującego brzmienia „Ze względów bezpieczeństwa, osoba towarzysząca przy porodzie i pacjentka rodząca, podczas przemieszczania się po terenie szpitala (ciągi komunikacyjne) muszą mieć zasłonięte usta i nos atestowaną maseczką ochronną. Szpital zapewnia odpowiednie maski oraz inne środki ochronne dla rodzącej i osoby towarzyszącej.”

Ad. VI – umożliwienia osobom bliskim kangurowania dziecka urodzonego drogą cesarskiego cięcia

Z uwagi na fakt, iż możliwość kangurowania dzieci urodzonych drogą cesarskiego cięcia przez osoby bliskie nie wynika wprost z brzmienia Zasad, kieruję do Pana zapytanie: Czy Szpital spełnia wymagania zawarte w „Zaleceniach dotyczących kangurowania dzieci przez osobę towarzyszącą przy porodzie rozwiązanym cięciem cesarskim, dla kierowników podmiotów leczniczych posiadających oddziały położniczo-ginekologiczne” aktualizowane w dniu 16 września 2021 r. ?

Zgodnie z wyżej wyszczególnionymi zaleceniami kangurowanie winno być możliwe przez co najmniej dwie godziny po cesarskim cięciu, przy spełnieniu niezbędnego minimum, określonego w wyżej wskazanym dokumencie. Dodatkowo został wprowadzony do zaleceń zapis, że ostateczna decyzja w sprawie możliwości kangurowania dziecka uzależniona jest od możliwości organizacyjnych podmiotu leczniczego i powinna zostać podjęta przez jego kierownika, jednakże co ważne „ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta  w przypadku wystąpienia zagrożenia epidemicznego dopuszcza wprawdzie możliwość ograniczenia praw pacjenta, nie zezwala jednak na całkowite wyłączenie możliwości  korzystania  z  poszczególnych  praw.  Kierownicy  i  personel  podmiotów  leczniczych  powinni starać się znaleźć takie rozwiązania, które umożliwią kangurowanie dziecka przez osobę towarzyszącą przy porodzie rozwiązanym cięciem cesarskim.”

W przypadku, gdy uprawnienie kangurowania nie jest gwarantowane w Szpitalu, proszę o informację zwrotną, jakie zostały podjęte przez Szpital działania mające na celu realizację prawa do kangurowania dziecka urodzonego drogą cesarskiego cięcia.

Propozycja zmiany pkt 12 Zasad poprzez przyjęcie następującego brzmienia „W przypadku porodu zabiegowego lub cięcia cesarskiego, nie dopuszcza się obecności osoby towarzyszącej. Osoba towarzysząca może być obecna przy pacjentce dopiero na sali porodowej. Powyższe nie ogranicza prawa do kangurowania dziecka urodzonego w wyniku porodu zabiegowego lub cięcia cesarskiego przez osobę bliską przez co najmniej dwie godziny po narodzinach dziecka.”

Ad. VI – wznowienie odwiedzin

Zgodnie z wydanymi przez Ministerstwo Zdrowia oraz Główny Inspektorat Sanitarny w dniu 16 września 2021 r. „Rekomendacjami dotyczącymi organizacji odwiedzin pacjentów przebywających na oddziałach szpitalnych w okresie epidemii COVID-19 w związku z postępem realizacji Narodowego Programu Szczepień przeciw COVID-19”  odwiedziny winny być realizowane przy przyjęciu dwóch odmiennych reżimów sanitarnych – podstawowym lub wzmożonym.

W związku z powyższym kieruję do Pana pytanie: Kiedy Szpital planuje wznowienie odwiedzin pacjentek przebywających na oddziałach położniczych i ginekologicznych?

Propozycja zmiany ostatniego zdania Zasad poprzez przyjęcie następującego brzmienia „Odwiedziny pacjentek w Szpitalu są wznowione od dnia 7 października  2021 r.”

Mam wielką nadzieję, że przedstawione przeze mnie powyższe propozycje zmian zostaną przyjęte przez Pana w całości, a następnie wprowadzone poprzez aktualizację Zasad i faktyczne ich zastosowanie w stosunku do rodzących oraz osób bliskich uczestniczących w porodach rodzinnym odbywających się w Szpitalu.

Projekt „Na straży praw rodzących w czasach kryzysu” jest realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.

  • Projekt „Na straży praw rodzących w czasach kryzysu” jest realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.

fot. Paulina Splechta Birth Photography & Films, Florida, USA www.facebook.com/paulinasplechta/ www.instagram.com/psplechta_birthphotography/

Czytaj także: