Apel Fundacji ws. porodów rodzinnych

27 marca Fundacja Rodzić po Ludzku wysłała do Ministra Zdrowia Apel o powtórną analizę sytuacji wstrzymania porodów rodzinnych w związku ze stanem epidemii SARS-CoV-2.

Zdajemy sobie sprawę z bieżącej sytuacji epidemicznej i ryzyka, które wiąże się z pandemią SARS-CoV-2, w tym ryzyka, jakie ponosi personel medyczny świadczący opiekę okołoporodową. Doskonale rozumiemy też podjęte działania prewencyjne, związane z dystansowaniem społecznym, mające na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się nowych zakażeń koronawirusem, powodującym COVID-19.

Głęboko wspieramy działania ograniczające możliwość transmisji zakażenia, dlatego też proponujemy zastosowanie rozwiązań, które mogą nawet poprawić bezpieczeństwo personelu medycznego i jednocześnie zapobiec negatywnym skutkom podjętych wcześniej restrykcji w zakresie porodów rodzinnych.

Wierzymy, że koncepcja rodzicielstwa obejmuje parę, która razem żyje, razem stara się o ciążę, razem jest w ciąży, a następnie ta właśnie para razem rodzi dziecko. Każde z rodziców ma inne zadania i obowiązki podczas ciąży, porodu i wychowania dzieci, ale niewątpliwym jest fakt wspólnotowości pary. Z biologicznego punktu widzenia wspólnotowość pary przejawia się wysokim prawdopodobieństwem  reprezentowania przez parę takiego samego statusu zdrowotnego (chorobowego). Analiza klastrów zachorowań na COVID-19 ujawniła, że to najbliżsi partnerzy są jednymi z pierwszych osób, na które następuje transmisja koronawirusai zwykle reprezentują podobne stadium infekcji/choroby. Tym samym, po przeprowadzeniu ankiety epidemiologicznej, z wykluczeniem objawów i czynników ryzyka zakażenia SARS-CoV-2 u zgłaszającej się do Punktu Przyjęć do Porodu pary, logicznym – z epidemiologicznego punktu widzenia – jest uznanie, że w tej szczególnej sytuacji tzw. poród rodzinny nie będzie stanowił większego zagrożenia niż poród bez partnera.

Poród z bliską osobą daje kobiecie poczucie bezpieczeństwa, wpływa korzystnie na jej stan emocjonalny, a także na stan fizyczny i realnie poprawia wyniki porodowe. Więź partnerska w tym intymnym momencie, jakim jest poród, stanowi wsparcie naturalnych mechanizmów porodowych. Należy mieć też na uwadze, że doświadczenia porodowe mają realny i udowodniony naukowo wpływ na macierzyństwo, a pozytywne doświadczenie porodowe stanowi prewencję depresji i innych zaburzeń psychicznych.

Do Fundacji wpływa bardzo dużo listów świadczących o ogromnym stresie, jaki przeżywają kobiety oczekujące na poród w obliczu braku możliwości porodu z bliską osobą. Wskazują na silne emocje, stany lękowe i depresyjne, które wręcz zaburzają ich codzienne funkcjonowanie, a w obiektywnej ocenie mogą wpłynąć na zniweczenie szans na zaangażowany poród zakończony sukcesem położniczym.

Wierzymy, że można wypracować odpowiednie rozwiązania, które pozwolą zapewnić bezpieczeństwo epidemiczne i proponujemy rozważyć:

– zaopatrzenie partnera rodzącej w maseczkę zasłaniającą usta i nos (jeśli rodząca akceptuje maseczkę, zaproponowanie tego rozwiązania także rodzącej)

Uzasadnienie: aby wyeliminować ryzyko związane z możliwością, że partner rodzącej jest bezobjawowym nosicielem SARS-CoV-2, zasłonięcie ust i nosa maseczką chirurgiczną lub FFP2/FFP3, będzie daleko posuniętą ostrożnością; jeśli oddział posiada wystarczającą ilość środków ochrony indywidualnej – lub partner/ para posiadają własne maseczki – rekomendujemy rozważenie takiej opcji.

– wprowadzenie pary do pokoju narodzin, najkrótszą z możliwych dróg, z ograniczeniem kontaktu z innymi pacjentkami i personelem medycznym, zgodnie z zasadami dystansowania społecznego,

Uzasadnienie: większość Punktów Przyjęć do Porodu/ tzw. Izb Przyjęć Położniczych, ma bezpośrednie połączenie z traktem porodowym, nie wymagające przechodzenia przez oddział z hospitalizowanymi pacjentkami; jeśli warunki lokalowe szpitala pozwalają na odpowiednie przemieszczenie pary na trakt porodowy, rekomendujemy rozważenie takiej opcji.

– skorzystania z, zawartego w Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, umożliwienia rodzącej korzystania ze wsparcia osoby bliskiej, co pozwoli m. in. na: efektywniejszą aktywność fizyczną i bezpieczniejsze znajdowanie optymalnych pozycji podczas porodu,  utrzymanie aktywności fizycznej zmniejszającej odczucia bólowe, zastosowanie technik oddechowych i ćwiczeń relaksacyjnych a tym samym skrócenie czasu trwania porodu i zmniejszenie ryzyka interwencji medycznych

Uzasadnienie: obecność bliskiej osoby stanowi nie tylko wsparcie psychiczne ale i fizyczne rodzącej, co wiąże się z pomocą podczas aktywności ruchowej i tym samym odciążeniem personelu a także zmniejszeniem czasu trwania porodu i skróceniem czasu kontaktu personelu z rodzącą; dążenie do zmniejszenia czasu i bliskości kontaktu z rodzącą, dzięki obecności partnera, zmniejszy ewentualne ryzyko zakażenia podczas opieki nad rodzącą z bezobjawowym zakażeniem SARS-CoV-2.

Zdajemy sobie sprawę ze wzmożonego lęku, jaki przeżywa teraz personel medyczny, a także faktu, że skala zjawiska związanego z zagrożeniem epidemiologicznym przerosła najśmielsze oczekiwania oraz że zasoby jakimi dysponują szpitale mogą być niewystarczające. Mamy jednak nadzieję, że jeśli tylko warunki lokalowe szpitala, organizacja pracy oddziału i zabezpieczenie w środki ochrony indywidualnej pozwoliłyby na uczestniczenie w porodzie obojga rodziców, to postępowanie takie mogłoby przynieść wymierne korzyści medyczne i wręcz przyczynić się do zmniejszenia ryzyka ewentualnej transmisji koronawirusa podczas porodu. Dlatego proponujemy wsparcie zmiany aktualnego zakazu porodów rodzinnych na rekomendację, aby dopuścić możliwość porodu rodzinnego.

Zasadne wydają nam się zalecenia proponowane wcześniej przez Konsultanta Krajowego ds. Położnictwa i Ginekologii Pana prof. Krzysztofa Czajkowskiego, dotyczące obecności osoby bliskiej podczas porodu:

Osoba towarzysząca powinna przed wpuszczeniem do sali porodowej wypełnić ankietę zawierającą czynniki ryzyka zakażenia i w przypadku zaistnienia, nawet tylko jednego, nie może uczestniczyć w porodzie. Poza samą rodząca nie powinno się wpuszczać osób trzecich do oddziałów, w tym sal operacyjnych, oddziału położniczego i noworodkowego. 

Światowa Organizacja Zdrowia, międzynarodowe towarzystwa naukowe na całym świecie oraz CDC i ECDC nie polecają wprowadzenia zakazów porodów z osobą bliską. Przeciwnie, biorąc pod uwagę rekomendacje dotyczące np. opieki okołoporodowej, i to nawet pacjentek z podejrzewanym lub potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, wynika wprost możliwość (zalecenie) obecności bliskiej osoby w szpitalu. My jednak chcemy skupić się na tych parach bez podejrzenia zakażenia nowym koronawirusem, które stały się ofiarą działań ochronnych. A działania ochronne wg wspomnianych organizacji mają pozwolić na zachowanie warunków, zmniejszających ryzyko transmisji wirusa powodującego COVID-19.

Rozumiemy, że przyjęcie najbardziej radykalnych rozwiązań wydawało się na początku najbardziej logiczne, ale dzisiaj proponujemy optymalizację rozwiązań, które w szczególnych warunkach pozwolą na maksymalizację bezpieczeństwa i osiągnięcie lepszych wyników.

Danie podmiotom leczniczym świadczącym opiekę okołoporodową możliwości odbywania porodów rodzinnych, przy zapewnieniu odpowiednich warunków i wskazaniu możliwych rozwiązań organizacyjnych, byłoby szansą dla wielu par na pozytywne doświadczenie.

Dlatego jeszcze raz prosimy o rozważenie zmiany rekomendacji zabraniającej porodów rodzinnych na taką, która da możliwość szpitalom na ich bezpieczne przeprowadzanie, przy zachowaniu odpowiedniego bezpieczeństwa personelu i rodzącej pary.