Twoje prawa w porodzie

Głównym celem Standardu jest to, abyśmy cało, zdrowo i  bezpiecznie spotkały się z naszym dzieckiem po drugiej stronie brzucha.  Ważne jest, aby osoba prowadząca i przyjmująca poród wykonywała swoje zadania i procedury zgodnie z praktyką medyczną opartą na faktach. Te mówią między innymi, że podczas porodu ilość interwencji medycznych powinna być ograniczona do minimum. To znaczy, że powinny być one stosowane tylko w sytuacjach, w których jest to konieczne i medycznie uzasadnione, a nie rutynowo, czyli automatycznie. Bez zastanowienia. W razie takiej konieczności, My – rodzące, powinnyśmy zostać o tym fakcie poinformowane.

Oto procedury medyczne, które nie powinny być wykonywane rutynowo w trakcie porodu:

• zabieg amniotomii czyli sztuczne przebicie pęcherza płodowego;
• stymulacja czynności skurczowej macicy – najczęściej jest to kroplówka z lekiem o nazwie Oxytocyna;
• podawanie opioidów – zalicza się do nich np. podawany domięśniowo (w pośladek) lub dożylnie lek o nazwie Dolargan;
• nacięcie krocza;
• cięcie cesarskie.

Wszystkie te zabiegi są potrzebne i dopuszczalne z powodu różnych wskazań medycznych. Argument, że „u nas zawsze się tak robiło”, nie jest uzasadnieniem medycznym.

Dowody naukowe pokazują, że rutynowe stosowanie, a często też nadużywanie tych procedur obarczone jest ryzykiem różnych powikłań. Rutynie szpitalnej mówimy NIE.

Nawet, wydawałoby się błahe, badanie wewnętrzne częściej niż co 2 godziny czy założenie wkłucia dożylnego (wenflonu) – to też mogą być działania rutynowe.

Mamy też pełne prawo do tego, aby samodzielnie zdecydować, czy chcemy, aby przed porodem:

• ogolono krocze;
• wykonano lewatywę.

Oprócz tego Standard poświęca dużo uwagi obowiązkom, czynnościom i zadaniom, jakie ma do wykonania osoba, która opiekuje się nami podczas porodu. I dobrze. Każdy, kto pracuje z rodzącą powinien je znać i się do nich stosować.

Dla nas, rodzących, ważne jest, aby osoba opiekująca się nami podczas porodu:

• omówiła z nami plan porodu

Czasem możliwości organizacyjne czy system pracy na oddziale nie pozwalają na spełnienie wszystkich jego punktów. Musimy o tym wiedzieć, abyśmy potem nie czuły się rozczarowane. Niemniej jednak opieka powinna być najlepiej jak to tylko możliwe dostosowana do naszych potrzeb.

• porozmawiała z nami o farmakologicznych i niefarmakologicznych (techniki oddechowe, relaksacyjne, masaż, muzyka, imersja wodna) metodach łagodzenia bólu porodowego

Takie, które są możliwe do zastosowania w danej placówce/w domu. Znieczulenie zewnątrzoponowe nie jest ujęte w tym dokumencie. Jego zastosowanie wymaga wdrożenia specjalistycznych procedur, których nie stosuje się przy porodzie fizjologicznym.

• prowadziła poród przy użyciu technik, które wspierają, a nie zakłócają jego naturalny mechanizm
• zachęcała do stosowania całej gamy udogodnień, pozycji wertykalnych i aktywności podczas porodu
• wspierała nas i osobę towarzyszącą także

A jeśli takiej nie mamy, to powinna zachęcić do skorzystania z możliwości rodzenia z bliską osobą. Może to być partner, mama, przyjaciółka, doula lub ktoś inny, przy kim czujesz się bezpiecznie.

W Standardzie ujęto także kilka ważnych informacji dotyczących fizjologii porodu i aktywności osoby przyjmującej poród.

Dobrze o nich wiedzieć, aby świadomie go przeżyć, ale też po to, aby nie stracić głowy w tej i tak trudnej już sytuacji.

Osoba przyjmująca poród powinna na bieżąco, co 15-30 minut ocenić akcję serca dziecka, czyli posłuchać jego tętna. Trwa to tylko chwilkę, co najmniej minutę.

Natomiast monitorowanie stanu dziecka i akcji skurczowej macicy poprzez podłączenie do kardiotokografu (co wiąże się najczęściej z przymusowym leżeniem) stosuje się jedynie ze wskazań medycznych.

Ale już w trakcie II okresu porodu, czyli od momentu pełnego rozwarcia szyjki macicy do urodzenia dziecka, ocenę czynności serca płodu wykonuje się po każdym skurczu macicy. Czyli często.

W II okresie porodu też można przyjmować dowolne pozycje, także wertykalne. Można rodzić w pozycji kucznej, kolankowo-łokciowej, na krześle porodowym itd. Parcie powinno odbywać się spontanicznie czyli zgodnie z własną potrzebą parcia, a nie tylko na hasło położnej/lekarza.

Osoba przyjmująca poród powinna chronić krocze, a zabieg nacięcia stosować tylko ze wskazań medycznych. Od momentu urodzenia dziecka do porodu łożyska może minąć nawet 1 godzina. Jest to tzw. III okres porodu.

Zaraz po narodzinach nagi maluszek powinien znaleźć się na maminym brzuchu, gdzie mu będzie po prostu najlepiej.

W kontakcie ze skórą będzie zabezpieczony przed utratą ciepła, otulony w pieluszkę będzie się czuł bezpiecznie. W tym czasie położne mają czas na oznakowanie go specjalną tasiemką z danymi i na ocenę, ile punktów w skali Apgar należy się młodemu człowiekowi na początek.

Nie trzeba przerywać kontaktu skóra do skóry na rzecz tej oceny.

W ogóle taki nieprzerwany kontakt z mamą powinien trwać co najmniej dwie godziny po porodzie. Oczywiście jeśli stan zdrowia mamy i dziecka na to pozwala. Jeśli nie, to fakt przerwania kontaktu powinien być odnotowany w dokumentacji medycznej.

Położna powinna zacisnąć i przeciąć pępowinę po ustaniu w niej tętnienia. Może to trwać nawet do kilku minut. Jeśli pępowina jest wystarczająco długa, to w ogóle nie przeszkadza podczas kontaktu skóra do skóry z maleństwem.

IV okres porodu trwa do 2 godzin od momentu urodzenia łożyska. To właśnie ten czas tylko dla nas – mamy i dziecka. Już wtedy noworodek może zacząć wędrować w kierunku maminego sutka.

Rolą osoby przyjmującej poród jest także pomoc w przystawieniu go do piersi.

No i przez cały okresu porodu można spożywać przejrzyste płyny, a nawet coś zjeść. O możliwość jedzenia zapytaj osobę sprawującą opiekę.

Dobrego porodu!

Pobierz infografikę o Standardzie Opieki Okołoporodowej.pdf ( 1 018 kB)

Przejdź do króttkiego filmu o zapisach Standardu Opieki Okołoporodowej

dr n. med. Danuta Kozłowska-Rup – położna, doradca noszenia w chustach, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, współautorka blog Mataja.pl – bloga o ciąży i rodzicielstwie opartego na badaniach naukowych.