NIK kluczowym sojusznikiem w walce o godny poród

Praca na rzecz lepszej opieki okołoporodowej w Polsce to maraton, nie sprint. To długotrwały proces rzeczniczy, często niewidoczny na co dzień, ale przynoszący realne efekty dla zdrowia i praw tysięcy kobiet.

Dzięki wsparciu Darczyńców i Grantodawców Fundacja może skutecznie działać i współpracować z kluczowymi instytucjami państwowymi, takimi jak NIK. To wsparcie pozwala przenosić postulaty z poziomu społecznego na realną kontrolę systemową.

Sprawa niewdrożonej ankiety (2022)

Nasze zaangażowanie w systemową poprawę opieki ma długą historię. To jeden z przykładów. W marcu 2022 roku, po publikacji raportu „Opieka okołoporodowa podczas pandemii COVID-19 w świetle doświadczeń kobiet i personelu medycznego”, odbyło się spotkanie z Ministerstwem Zdrowia. Wzięły w nim udział przedstawicielki Fundacji: Joanna Pietrusiewicz, Maria Godlewska i Iwona Adamska. Jednym z kluczowych ustaleń było rozpoczęcie prac nad ogólnopolską ankietą online. W ramach Internetowego Konta Pacjenta (IKP) miała ona systematycznie monitorować jakość opieki okołoporodowej i realizację Standardu Organizacyjnego.

Idea ta była zbieżna z naszymi wieloletnimi postulatami. Jednak już na etapie konsultacji projektu ankiety Fundacja zgłosiła szereg uwag merytorycznych i metodologicznych:

• Brak spójności językowej: wskazywałyśmy na brak ujednoliconej nomenklatury w ankiecie w porównaniu do rozporządzenia o Standardzie.
• Pominięcie kluczowych obszarów: domagałyśmy się uwzględnienia w badaniu istotnych kwestii, takich jak szacunek i życzliwość personelu. Zwróciłyśmy też uwagę na delikatność przeprowadzania badań ginekologicznych, reagowanie na prośby o pomoc oraz nieprawidłowości w liczbie wizyt patronażowych realizowanych przez położne.
• Trudności z danymi: zaznaczyłyśmy, że próby uzyskania podstawowych informacji o edukacji przedporodowej i wizytach patronażowych od NFZ są niemal niemożliwe. To pokazuje, że tylko rzetelne badanie opinii kobiet może wypełnić tę lukę.

NIK wkracza do akcji –  kontrola (2025)

Mimo naszych uwag i wstępnych deklaracji Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwo nie sfinalizowało ani nie wdrożyło prac nad kluczową ankietą, która miała systemowo zmienić jakość opieki.

Dopiero w 2025 roku, w ramach kontroli NIK w MZ, sprawa niewdrożonej ankiety powróciła. Izba kontroli, działając na podstawie ustawy, skierowała do Fundacji pismo z prośbą o wyjaśnienia, m.in. na temat:

• naszego udziału w pracach,
• monitorowania dalszego przebiegu prac,
• a co najważniejsze: dlaczego, w naszej opinii, ankieta nie została wdrożona?

W naszej odpowiedzi do NIK, Fundacja jasno wskazała, że brak wdrożenia ankiety wynikał z braku przejrzystych planów i decyzji o kompleksowej poprawie jakości opieki.

Długa droga rzecznictwa: nie czekamy na ministerstwo – monitoring jakości bierzemy w swoje ręce

Przypadek ankiety Ministerstwa Zdrowia doskonale ilustruje, jak długo trwa zmiana. W odpowiedzi do NIK użyliśmy naszych własnych narzędzi jako dowodu, że monitorowanie działa.

• Portal gdzierodzic.info: potwierdziłyśmy, że nasza strona jest odwiedzana miesięcznie przez około 40 tys. kobiet i pełni rolę realnego narzędzia nacisku społecznego na szpitale.
• Naszą ankietę Głos Matek wypełniło po porodzie już ponad 150 tys. kobiet.
• Wiarygodność danych: zauważyłyśmy, że kobiety chętniej i bardziej szczegółowo dzielą się swoimi doświadczeniami w badaniach Fundacji niż w ankietach, które prowadzą szpitale.

Jesteśmy przekonane, że ogólnopolska, rzetelnie zaprojektowana ankieta stanowiłaby realny impuls do poprawy jakości opieki w Polsce. Dlatego nadal będziemy czekać na jej realizację. Będziemy też apelować o wznowienie prac nad projektem, który może stać się ważnym głosem kobiet w kształtowaniu polityki zdrowotnej. Współpraca z NIK to kolejny, ogromnie ważny krok. To nie koniec walki, ale dowód na to, że nasza wspólna misja jest traktowana poważnie.

Ten przykład pokazuje, jak niezbędne jest finansowe wsparcie działań Fundacji. Aby wprowadzić realną i trwałą zmianę systemową, potrzebne są stałe działania rzecznicze, eksperckie doradztwo i monitorowanie władz. Dzięki wsparciu Darczyńców możemy być głosem kobiet w dialogu z Ministerstwem Zdrowia i NIK. Dostarczamy twardych danych i argumentów tam, gdzie zapadają kluczowe decyzje. Jesteśmy też partnerem NIK w walce o przejrzystość i odpowiedzialność w ochronie zdrowia.

Fundacja jako ekspert w wykrywaniu systemowych uchybień

W ramach dialogu z NIK przekazaliśmy również konkretne przykłady systemowych uchybień, wykraczające poza ankietę. Nasza rola polega również na dostarczaniu gotowych do audytu i weryfikacji problemów. Wśród nich:

• Błędy w dokumentacji medycznej: wskazałyśmy brak spójności i precyzji w kartach informacyjnych. Termin „poród siłami natury” bywa używany także przy interwencjach medycznych, co wprowadza w błąd i zaburza jakość danych.
• Niewystarczające wsparcie laktacyjne: podkreśliłyśmy znaczenie karmienia piersią dla zdrowia publicznego i oszczędności w systemie ochrony zdrowia.
• Nieregularne spotkania zespołów eksperckich: zwróciłyśmy uwagę, że zespół ds. opieki okołoporodowej przy Ministrze Zdrowia spotyka się zbyt rzadko, co hamuje realne zmiany.

Współpraca z Najwyższą Izbą Kontroli to nasze strategiczne narzędzie. Dzięki niej głos kobiet staje się częścią kontroli państwowej, a nie tylko apelem społecznym.

Rzecznictwo Fundacji Rodzić po Ludzku to proces długofalowy. Dzięki wsparciu Darczyńców i Grantodawców kobiety mogą zabierać głos, a ich doświadczenia wpływają na decyzje Ministrów, urzędników i kontrolerów NIK.

Wspierając Fundację Rodzić po Ludzku, inwestujesz w realne zmiany systemowe i ekspertyzy. To wsparcie przekłada się na trwałą poprawę jakości opieki okołoporodowej w Polsce.

Przeczytaj również Najwyższa Izba Kontroli przyjrzy się opiece okołoporodowej Fundacja zgłasza-obszary do kontroli

Dotacja finansowana przez Komisję Europejską w ramach Programu Równych Praw realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.”

Działania sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Komisji Europejskiej. Unia Europejska ani organ przyznający nie ponoszą za nie odpowiedzialności.