Kontakt „skóra do skóry” (STS) a termoregulacja noworodka

Bezpośrednio po porodzie ciepły brzuch i ramiona matki są optymalnym środowiskiem dla noworodka.

Badania pokazują, że dzieci położone bezpośrednio na ciele matki szybciej osiągają właściwy poziom adaptacji do życia pozamacicznego w zakresie termoregulacji (Ferber SG, Makhoul IR, 2004). Skórę okolic klatki piersiowej u matki bezpośrednio po porodzie charakteryzuje wyższa temperatura w stosunku do pozostałych okolic, co jest prawdopodobnie naturalnym mechanizmem służącym zapewnieniu dziecku odpowiedniej ciepłoty.

Badania Bauera i współpracowników porównujące ciepłotę skóry klatki piersiowej matek od pierwszego do piątego dnia po porodzie wykazały, że temperatura ich ciała w badanym okresie równomiernie rosła, tak że od drugiego dnia była znacznie wyższa niż w przypadku pozostałych badanych grup, czyli mężczyzn i kobiet bezdzietnych (Bauer K et al. 1996). Za wzrost temperatury skóry matki w trakcie karmienia piersią, odpowiedzialna jest prawdopodobnie oksytocyna (Marshall WM, 1992).

Niezabezpieczony od zimna noworodek przebywający w pomieszczeniu o temperaturze 20°C traci 1/10°C na minutę, dlatego tak ważne jest zapewnienie mu odpowiedniego środowiska termicznego. Wydolne oddechowo-krążeniowo dziecko pozostawione w kontakcie „ciało do ciała” ma stworzone najlepsze warunki do prawidłowej termoregulacji (Galligan M 2006). Z badań wynika, że wczesny STS przyczynia się do niwelowania stresu termicznego po porodzie (Bystrova K et al. 2003).

Nie ma zatem konieczności umieszczania zdrowego, donoszonego noworodka zaraz po porodzie pod cieplarką lub innym źródłem sztucznego ciepła. Pamiętać oczywiście należy, iż noworodek powinien zostać osuszony suchą, ciepłą pieluszką, a jego główka i plecy powinny być okryte.

W przeglądzie badań Cochrane’a analizowano 6 prac, oceniających wpływ wczesnego kontaktu na procesy termoregulacji (Bystrova K et al. 2003; Christensson K et al. 1992; Christensson K et al. 1995; Fardig JA 1980; Syfrett EB, Anderson GC 1996; Villalon HU, Alvarez PC 1993). Autorzy badali proces termoregulacji poprzez pomiar temperatury między łopatkami, na brzuchu, pod pachą, na stopie oraz w odbycie. Noworodki, które miały z matką kontakt „ciało do ciała” wykazywały lepszą termoregulację i niezależnie od metody badania, ich temperatura była prawie o 1 stopień wyższa. Badanie ciepłoty ciała zdrowych noworodków pozostawionych w kontakcie „ciało do ciała” wykazało, że również u dzieci mających trudności z ssaniem piersi termoregulacja jest prawidłowa i dziecko utrzymuje adekwatną temperaturę(Chiu SH et al. 2005).

Utrzymanie prawidłowej termoregulacji jest kluczowym elementem opieki nad dziećmi urodzonymi przedwcześnie.

Doniesienia naukowe pokazują, że wcześniaki przebywające w kontakcie „ciało do ciała” z matką utrzymują adekwatną ciepłotę ciała.

U wyjętych z inkubatora noworodków, przytulonych do nagiej klatki piersiowej matki lub ojca częściej dochodzi do wzrostu temperatury niż spadku. (Fohe K, 2000; Tornhage CJ, et al. 1999; Ludington-Hoe SM, et al. 2000; Bauer J, et al. 1996; Bauer K, et al. 1997; Blaymore Bier J, et al. 1996; de Leeuw R, et al. 1991; Ludington-Hoe SM et al. 1991; Ludington-Hoe SM, et al. 1992). Dostosowywanie temperatury ciała matki do potrzeb dziecka opisał zespół Susan Ludington-Hoe jako zjawisko synchroniczności termicznej (Ludington et al. 1989).

dr n.med. Barbara Baranowska