Twoje prawa w ciąży

Niezależnie od tego, czy ciąża to spokojny czas oczekiwania, czy okres pełen obaw i frustracji. Bez względu na to, czy rozkwitamy, czy czujemy się fatalnie. Nie jest ważne, ile mamy lat, pieniędzy i czy mamy partnera u boku. Niezależnie od tego wszystkiego jesteśmy w ciąży i oprócz miejsca w kolejce mamy także wiele innych praw i przywilejów. Służba zdrowia z kolei ma liczne obowiązki opiekując się nami.

Kto może się mną opiekować w ciąży (w trakcie porodu, połogu)?

Może to być lekarz specjalizujący się, bądź specjalista z zakresu ginekologii i położnictwa, ale także położna.

Położna może samodzielnie sprawować opiekę w ciąży, prowadzić i przyjmować poród fizjologiczny. Może dbać o kobietę i dziecko po porodzie.

Ma do tego pełne kompetencje, które zostały określone w stosownych dokumentach. Zanim podejmiemy decyzję, kto to będzie, warto zasięgnąć języka i zawęzić krąg poszukiwań do osób cenionych i polecanych w środowisku zarówno do sprawowania nad Tobą opieki podczas ciąży oraz takich, które są świetne w przyjmowaniu porodów. O ile nie ma możliwości, aby była to ta sama osoba.

Przy wyborze szpitala warto zapytać o to, jakie są zwyczaje i co mówi regulamin placówki odnośnie wyboru osoby towarzyszącej przy porodzie.

W wyborze szpitala pomoże Ci również strona www.GdzieRodzic.info.

Przejdź na stronę www.GdzieRodzic.info

Na czym taka opieka polega?

Niezależnie od tego, kogo wybierzemy, osoba taka bierze na siebie dużą odpowiedzialność, zarówno osobistą jak i zawodową. Przede wszystkim zobowiązuje się do tego, że weźmie nas pod swoje profesjonalne skrzydła. Otoczy najlepszą opieką medyczną podczas kolejnych etapów ciąży, porodu i połogu.

Oto, co jeszcze należy do jej obowiązków:

• Zlecanie, wykonywanie i kierowanie na badania i konsultacje

W tym dokumencie znajdziesz szczegółowy, zalecany wykaz świadczeń profilaktycznych wykonywanych przez lekarza i położną oraz wszystkich badań i konsultacji medycznych.

Przejdź do Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej

Można sobie dokładnie prześledzić, jakie przyjemności czekają nas w poszczególnych tygodniach ciąży. Pierwsza wizyta powinna mieć miejsce do 10. tygodnia. Potem zaleca się  jeszcze 7 wizyt aż do 40. tygodnia ciąży.

Po 41. tygodniu ciąży możemy zostać skierowane do szpitala.  W fizjologicznej ciąży masz prawo do wizyt co 3-4 tygodnie.

Osoba sprawująca opiekę powinna dwukrotnie przeprowadzić badanie przesiewowe dotyczące ryzyka wystąpienia depresji w ciąży.

• Rozpoznanie czynników ryzyka, zlecanie dodatkowych badań i kierowanie do ośrodków o wyższym stopniu referencyjności.

Osoba opiekująca się nami jest zobowiązana do zlecania dodatkowych badań, jeśli ma wątpliwości odnośnie naszego stanu zdrowia.

Powinna też wyłapać czynniki ryzyka możliwych powikłań ciąży, porodu i połogu. Ponadto, powinna wykonać stosowne procedury medyczne oraz skierować do ośrodków o odpowiednim stopniu referencyjności, które będą w stanie zapewnić nam bezpieczeństwo.

Każda decyzja odnośnie ciąży musi być odnotowana w dokumentacji medycznej i szczegółowo omówiona.

Położna czy lekarz muszą mieć czas, aby wyjaśnić nam wszystkie wątpliwości i odpowiedzieć na każde pytanie. A w tym przypadku nie ma głupich pytań.

• Skierowanie do położnej „środowiskowej”, czyli położnej podstawowej opieki zdrowotnej „POZ”.

Między 21. a 26. tygodniem ciąży lekarz lub położna powinni skierować nas do położnej podstawowej opieki zdrowotnej. Nie musi to być położna z rodzinnej przychodni, może być inna, najlepiej z „polecenia”, która zajmie się nami już po porodzie i po powrocie do domu.

Nie zawsze jest to łatwy czas. Indywidualna opieka położnej w domu może okazać się zbawienna.

Generalnie, osoba, która będzie towarzyszyć nam na każdym etapie rodzicielskiej drogi, niezależnie od sytuacji powinna:

• traktować nas z szacunkiem, chronić prywatność, godność, poczucie intymności;
• szanować nasze prawa pacjenta, decyzje odnośnie wyboru miejsca porodu w warunkach szpitalnych lub pozaszpitalnych,
• pytać nas o zgodę na wykonanie procedur medycznych,
• informować, wyjaśniać wątpliwości,
• umożliwić skorzystanie ze wsparcia osoby bliskiej.

Mamy mają prawo zaplanować swoją ciążę i poród, tworząc wraz z lekarzem lub położną (w praktyce częściej będzie to położna) osobisty plan opieki prenatalnej oraz plan porodu.

Możemy zaplanować opiekę podczas ciąży, a także napisać o swoich oczekiwaniach dotyczących porodu.

Plan opieki prenatalnej to taki osobisty ciążowy planner zamiast kalendarza. Zawiera on plan wizyt oraz świadczeń medycznych i badań prenatalnych z określeniem czasu ich przeprowadzenia.

Plan porodu z kolei obejmuje wszystkie procedury medyczne, które mogą nas czekać w trakcie porodu, jak i miejsce, w którym chcemy rodzić. Nie musi to być szpital.

Można wybrać inne miejsce, w którym czujemy się bezpieczne. Może własny dom albo dom narodzin?

Plan najlepiej zrobić odpowiednio wcześnie, aby dokładnie omówić możliwe scenariusze i żeby był gotowy na godzinę zero. Nie jest to żadna fanaberia tylko dokument, który ma moc prawną  i powinien być dołączony do dokumentacji medycznej. Dobrze jest go mieć ze sobą w szpitalu, żeby personel mógł zapoznać się z naszymi oczekiwaniami odnośnie porodu.

Niech wiedzą, że chcemy w pełni świadomie w nim uczestniczyć i decydować o jego przebiegu. Oczywiście nie da się zaplanować wszystkiego. Poród to żywioł i ciężko nad nim w ogóle zapanować. Ale mamy prawo mieć swoją wizję tego, jak chciałybyśmy, aby wyglądał. Jeśli poród będzie przebiegał prawidłowo, to mamy prawo oczekiwać, że plan będzie w pełni respektowany. Jeśli z przyczyn zdrowotnych, organizacyjnych czy innych nie jest możliwym wypełnienie go, to powinnyśmy otrzymać informację zwrotną dlaczego, co się dzieje, jakie mam możliwości działania, decyzji, wyboru.

Przejdź do kreatora planu porodu

Pobierz infografikę o Standardzie Opieki Okołoporodowej.pdf (1 018 kB)

Zobacz krótki film o zapisach Standardu Opieki Okołoporodowej

Tak zwyczajnie, po ludzku życzymy Wam, abyście znalazły fajną, życzliwą osobę (lekarza/położną), przy której będziecie  się czuły się ważne, zaopiekowane, której będziecie ufać i chętnie do niej wrócicie podczas kolejnej ciąży/porodu.

Spokojnej ciąży!

dr n. med. Danuta Kozłowska-Rup – położna, doradca noszenia w chustach, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, współautorka bloga Mataja.pl – bloga o ciąży i rodzicielstwie opartego na badaniach naukowych.