Świadczenia opiekuńcze

Wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych należy złożyć w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Realizacja świadczeń rodzinnych może być przekazana do jednostki organizacyjnej gminy np. do ośrodka pomocy społecznej.

Przejdź do spisu dokumentów, jakie należy dołączyć do wniosku

NA ŚWIADCZENIA PIELĘGNACYJNE SKŁADAJĄ SIĘ:

 A. ZASIŁEK PIELĘGNACYJNY

Przyznawany jest w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z jej niezdolnością do samodzielnego funkcjonowania.

Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215, 84 zł miesięcznie.

Świadczenie to przysługuje:

• niepełnosprawnemu dziecku;
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• niepełnosprawnemu w wieku powyżej 16 roku życia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, powstałej przed 21 rokiem życia;
• gdy, osoba ukończyła 75 lat.

Jednakże, zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:

• osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego;
• umieszczonej w instytucji zapewniającej nieodpłatnie całodobowe utrzymanie;
• jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tej osoby.

B.    ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE

Jest ono świadczeniem wypłacanym z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Przysługuje, kiedy niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała przed ukończeniem 18 roku życia lub przed ukończeniem 25 roku życia, podczas nauki w szkole lub szkole wyższej.

Od stycznia 2022 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego będzie wynosić 2119 zł miesięcznie.

Przysługuje ono z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej:

1. matce albo ojcu,
2. opiekunowi faktycznemu dziecka,
3. osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną, w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
4. innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny wynikający z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności,

jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności. Łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. A także z konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie to jednakże nie przysługuje, jeżeli:

1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do:

• emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym,
• specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;

2) osoba wymagająca opieki:

• pozostaje w związku małżeńskim. Chyba, że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej. Umieszczona została w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę. W tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
• na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
• na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
• gdy inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką. Chyba, że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego nie jest uzależnione od kryterium dochodowego.

C.    SPECJALNY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY

Przysługuje on osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny. Jeżeli oczywiście zrezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą o znacznym stopniu niepełnosprawności albo osobą niepełnosprawną. Łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielniej egzystencji. A także z konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Zasiłek przyznaje się w oparciu o kryterium dochodowe. Przysługuje on, jeżeli łączny dochód dwóch rodzin tj. osoby sprawującej opiekę i osoby wymagającej opieki, w przeliczeniu na osobę nie przekracza 764 zł netto.

Jego wysokość to 620 zł miesięcznie.

Za dochód osoby sprawującej opiekę uważa się dochód: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka. Pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do 25 roku życia. A także dziecko, które ukończyło 25 rok życia legitymujące się znacznym stopniem niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy.

Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim. A także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.

Za dochód rodziny osoby wymagającej opieki, uważa się dochód następujących członków rodziny:

1)   gdy osoba wymagająca opieki jest małoletnia:

• osoby wymagającej opieki,
• rodziców osoby wymagającej opieki,
• małżonka rodzica osoby wymagającej opieki,
• osoby, z którą rodzic osoby wymagającej opieki wychowuje wspólne dziecko,
• pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w pkt powyżej, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia. Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko. A także rodzica osoby wymagającej opieki zobowiązanego do alimentów na jej rzecz.

2)   gdy osoba wymagająca opieki jest pełnoletnia:

• osoby wymagającej opieki,
• małżonka osoby wymagającej opieki,
• osoby, z którą osoba wymagająca opieki wychowuje wspólne dziecko,
• pozostających na utrzymaniu osób, wymienionych w pkt powyżej, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia. Z tym, że do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim. A także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.

Zasiłek ten nie przysługuje, jeżeli:

1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do:

• emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno – rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
• specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego,
• podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów,
• legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

2) osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej. Została umieszczona w rodzinnym domu dziecka. Albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę. W tym, w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;

3) na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;

4) członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;

5) na osobę wymagającą opieki ustalono prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego;

6) na osobę wymagającą opieki członek rodziny jest uprawniony za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką.

D. ZASIŁEK DLA OPIEKUNÓW

Realizując wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia  5 grudnia 2013 r. (sygn. akt K 27/13) wprowadzono nowe świadczenie – zasiłek dla opiekunów.

Przysługuje on na podstawie ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz.U. z 2020 r. poz. 1297). Ustawa weszła w życie 15 maja 2014 roku.

Przysługuje osobie, jeżeli decyzja o przyznaniu jej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wygasła z mocy prawa na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (dz. U. Poz. 1548 oraz z 2013 r. Poz. 1557) z dniem 1 lipca 2013 r. Prawo do tego świadczenia nie jest uzależnione od kryterium dochodowego.

Zasiłek dla opiekunów przysługuje w wysokości 520 zł miesięcznie.

E. RODZINNY KAPITAŁ OPIEKUŃCZY 

Dnia 1 stycznia 2022 r. weszła w życie ustawa z dnia z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz.U. z 2021 r. poz. 2270).

To nowe świadczenie, będące elementem Polskiego Ładu. Celem kapitału opiekuńczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych

W jego ramach, rodzice najmłodszych dzieci (kapitał opiekuńczy przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia) mogą liczyć na nawet 12 tys. zł dodatkowego wsparcia – wypłacane przez 1000 zł miesięcznie przez rok lub w ratach po 500 zł przez dwa lata.

Wsparcie jest niezależne od dochodów rodziny, środki te nie są opodatkowane.

Wniosek o nowe świadczenie rodzice będą mogą składać już  od 1 stycznia 2022 r.

Trzeba zrobić to między 9. a 13. miesiącem życia dziecka. Wtedy rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał w pełnej wysokości, od miesiąca, w którym dziecko skończy rok.

Jeśli dziecko skończyło już roczek, ale nie ma jeszcze trzech lat – rodzic powinien złożyć wniosek w styczniu.

W takim przypadku Kapitał zostanie policzony od Nowego Roku. Jeśli rodzic złoży wniosek później, otrzyma kapitał od miesiąca złożenia wniosku.

Wnioski o świadczenie będzie można składać wyłącznie online – za pośrednictwem:

• portalu Empatia MRiPS
• PUE ZUS
• bankowości elektronicznej

Wskazana wyżej ustawa przewiduje także dofinansowanie do funkcjonowania miejsc opieki dla dzieci do lat trzech, które nie będą objęte kapitałem opiekuńczym.

Na dane dziecko, za ten sam okres, można będzie otrzymać dofinansowanie albo rodzinny kapitał opiekuńczy.

Rodzic będzie musiał wybrać czy chce skorzystać z dofinansowania czy rodzinnego kapitału opiekuńczego na drugie lub kolejne dziecko w rodzinie w wieku od 12 do 35 miesiąca, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego lub znajduje się pod opieką opiekuna dziennego.

Dofinansowanie będzie wynosić maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna (nie więcej niż wysokość opłaty ponoszonej przez rodziców).

WAŻNE! Dofinansowanie będzie wypłacane na rachunek bankowy placówki, do której uczęszcza dziecko.

Wsparcie także i w tym przypadku jest niezależne od dochodów rodziny.