Ustawa „Za życiem”

1 stycznia 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz.U. z 2020 r. poz. 1329).

Ustawa w art. 10 przewiduje, że z tytułu urodzenia się żywego dziecka z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu przysługuje jednorazowe świadczenie w wysokości 4 tys. zł.

Przewodnikiem rodzin po systemie wsparcia ma być asystent rodziny. Jego zadaniem będzie koordynowanie dostępnej pomocy.

Wsparcie dla rodzin oraz kobiet w ciąży będzie realizowane m.in. przez zapewnienie dostępu do informacji w zakresie rozwiązań wspierających. Poprzez dostęp do diagnostyki prenatalnej oraz zapewnienie odpowiednich świadczeń opieki zdrowotnej.

Uprawnienia na rzecz kobiet w ciąży i dziecka mają obejmować w szczególności:

• wsparcie psychologiczne,
• rehabilitację leczniczą,
• zaopatrzenie w wyroby medyczne,
• opiekę paliatywną i hospicyjną,
• poradnictwo laktacyjne, ze szczególnym uwzględnieniem matek dzieci urodzonych przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży lub urodzonych z masą urodzeniową poniżej 2500 g.

Rodzina będzie uprawniona do poradnictwa. Poradnictwo to obejmuje  przezwyciężanie trudności w pielęgnacji i wychowaniu dziecka. Wsparcie psychologiczne, pomoc prawną. W szczególności w zakresie praw rodzicielskich i uprawnień pracowniczych, dostępu do rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz świadczeń opieki zdrowotnej.

Ustawa definiuje rodzinę jako: małżonków, rodziców dziecka, w tym w fazie prenatalnej, opiekuna faktycznego dziecka, przez którego rozumie się osobę faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka, a także pozostające na ich utrzymaniu dzieci.

Koordynacja dostępnej pomocy ma polegać na:

• opracowywaniu wspólnie z rodziną katalogu możliwego do uzyskania wsparcia;
• występowaniu przez asystenta rodziny w imieniu rodziny, na ich żądanie, w celu umożliwienia im skorzystania ze wsparcia, na podstawie pisemnego upoważnienia;

Koordynacja wsparcia podejmowana będzie przez asystenta rodziny. Rodzina zobowiązana jest złożyć wniosek do właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania kierownika ośrodka pomocy społecznej. Koordynacja finansowana jest ze środków Funduszu Pracy.

Program „Za życiem”

Pod koniec 2016 r. Rząd przyjął program kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”.  Obejmuje on kompleksowe rozwiązania w obszarach dotyczących wsparcia kobiet w ciąży i ich rodzin.  W przypadku ciąży powikłanej, wczesnego wspomagania rozwoju dziecka i jego rodziny, usług wspierających i rehabilitacyjnych. Pomocy w zabezpieczeniu szczególnych potrzeb, w tym mieszkaniowych, rodzin z dzieckiem posiadającym stosowne zaświadczenie.

Na realizację programu „Za życiem” z budżetu państwa zaplanowano 3,7 mld zł w latach 2017-2022. Na Program w 2017 roku przeznaczono 511 mln zł.

Wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformował, że program „Za życiem” wprowadza jedno z najbardziej oczekiwanych przez środowisko rozwiązań w zakresie usług wspierających i rehabilitacyjnych. Jest nim zapewnienie opieki wytchnieniowej dla opiekunów osób niepełnosprawnych.

Opieka wytchnieniowa ma pomóc w załatwieniu codziennych spraw. Ma polegać na zastępstwie członka rodziny lub opiekuna w przypadku jego odpoczynku lub podjęcia pracy.  Do 120 godzin rocznie.

Resort rodziny chce podjąć działania ułatwiające aktywizację zawodową bezrobotnych rodziców i opiekunów osób niepełnosprawnych.

Działania programu obejmują również pomoc uczennicom w ciąży. W szczególności poprzez ułatwienie możliwości zmiany środowiska nauki. Jeżeli uczennica lub jej rodzice są taką formą wsparcia zainteresowani. W bursach i internatach szkolnych będą organizowane specjalne pokoje dla małoletnich uczennic w ciąży. Będą mogłyby z nich skorzystać w sytuacji, gdy rodzina nie jest w stanie udzielić wsparcia.