Opieka nad noworodkiem, połóg i laktacja

Okres poporodowy także znalazł się w Standardzie Organizacyjnym Opieki Okołoporodowej i bardzo dobrze, ponieważ jest to czas, który potrafi zapewnić nie mniej ekstremalne wrażenia niż sam poród. Połóg trwa 6 tygodni, podczas których nasz organizm wraca do równowagi po porodzie. Ale faktycznie, zarówno ciało jak i umysł potrzebują więcej czasu, aby dojść ze sobą do porozumienia. Również,  pomimo ogromnego szczęścia, jakim niewątpliwie jest powitanie dziecka na świecie, to w tym czasie szczególnie potrzebujemy wsparcia.

Macierzyństwo bowiem nie jest takie proste, jak je malują. A już szczególnie na początku tej drogi.

Jeśli chodzi o nowonarodzonego, to Standard bardzo rzetelnie określa jego przywileje. Oczywiście najpierw ma mieć zapewniony co najmniej dwugodzinny kontakt ciało do ciała z mamą, a dopiero potem dziecko będzie:

• zbadane, zważone i zmierzone na długość oraz w obwodach – głowy i klatki piersiowej,
• Kiedy znamy już masę ciała to, wreszcie możemy zacząć rozsyłanie smsów z pełną informacją o narodzinach potomka;
• w ciągu pierwszych 12 godzin życia dziecko ma także zagwarantowane dokładne badanie lekarskie. To znaczy, że lekarz neonatolog lub pediatra obejrzą go od stóp do głów. Jeśli stwierdzą nieprawidłowości, które mogą być niebezpieczne dla życia i zdrowia, zobowiązani są do natychmiastowego przekazania noworodka do oddziału o odpowiednim poziomie referencyjnym, czyli takim, który będzie w stanie mu pomóc;

Pozostaje jeszcze mniej przyjemna, aczkolwiek niezwykle ważna kwestia – kwestia ochrony zdrowia czyli profilaktyka.  W tym celu dziecko podczas pobytu w szpitalu:

• dostanie witaminę K w celu profilaktyki krwawienia wywołanego niedoborem witaminy K oraz  krople do oczu w celu profilaktyki zakażenia przedniego odcinka oka;
• będzie zaszczepione zgodnie z odrębnymi przepisami i będzie miało założoną prywatną kartę uodpornienia;
• zgodnie z zaleceniami rozpocznie otrzymywanie witaminy D w celu profilaktyki krzywicy;
• dostanie immunoglobuliny anty-HBs jeśli jest taka konieczność;
• po 48 godzinach od porodu nasze dziecko będzie miało wykonane obowiązujące badania przesiewowe w kierunku fenyloketonurii, mukowiscydozy, wrodzonej niedoczynności tarczycy. Wówczas położne pobiorą mu krew na specjalną bibułę. Są na niej dane personalne mamy lub opiekuna dziecka, adres i telefon, więc jeśli wynik którekolwiek z tych badań będzie wątpliwy, to natychmiast dostaniemy taka informację do domu;
•  będzie miało wykonane przesiewowe badanie słuchu celem wczesnego wykrycia ewentualnych zaburzeń. Badanie jest bezbolesne i wykonuje się je specjalnymi aparatami, które na oddziałach noworodkowych zagościły dzięki Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy;
• zostanie mu też wykonane badanie pulsoksymetrem, aby odpowiednio wcześnie wykryć wady serca.

Przy tych wszystkich procedurach może, a nawet powinna być obecna mama, tata lub oboje rodziców. Wiele z nich, jak na przykład szczepienie może odbywać się w bezpiecznych ramionach mamy.

Jest jeszcze jedna rzecz, którą nasze dziecko powinno mieć zapewnioną w kontrakcie poporodowym. Jest to dostęp do najlepszego na świecie pokarmu – czyli do mleka mamy.

W Standardzie podkreślono, jak ważne jest wsparcie kobiety w  laktacji, pomoc w przystawieniu maleństwa do piersi, w dobraniu odpowiedniej pozycji i udzielenie rzetelnej informacji na temat karmienia piersią.

W trakcie takiego instruktażu dowiemy się między innymi, że we wczesnym okresie karmienia piersią powinnyśmy próbować przystawiać dziecko nawet do kilkunastu razy na dobę. Przynajmniej na 15 minut do każdej piersi.

Osoby opiekujące się nami wytłumaczą poza tym, czym jest nawał mleczny i jak sobie z nim radzić. Jak rozpoznać oznaki głodu u dziecka i skąd wiedzieć, że jest ono najedzone. To wszystko jest bardzo ważne dlatego, że karmienie piersią nie zawsze i nie każdemu przychodzi naturalnie i bez żadnych problemów.

Oczywiście personel na oddziale nie powinien podawać dziecku wody, ani wody z glukozą, ani niczego innego.

Bez wskazań medycznych nie może podawać mu sztucznych mieszanek.

Zaleca się też niepodawanie smoczka uspokajacza aż do czasu ustabilizowania się laktacji, czyli przez około 4 tygodnie od porodu. To wszystko wspiera karmienie naturalne i zapobiega ewentualnym problemom laktacyjnym w późniejszym czasie.

Kiedy już wrócimy do domu to według Standardu, także w tym czasie powinnyśmy mieć zapewniony ciągły dostęp profesjonalnej opieki w miejscu zamieszkania.

Oznacza to, że mamy zagwarantowane nie mniej niż 4 wizyty położnej. Może ich być więcej. Dlatego tak ważne jest, aby między 21. a 26. tygodniem dokonać wyboru wykształconej, doświadczonej położnej, która stanie na wysokości zadania i będzie służyła wiedzą, radą, wsparciem w okresie po porodzie.

Ta położna, często niczym dobra wróżka,  pierwszy raz zapuka do naszych drzwi (na tak zwaną wizytę patronażową) w ciągu 48 godzin od zgłoszenia urodzenia dziecka (to już załatwia szpital).

Pomoc położnej bywa nieoceniona. Zachęcam, aby korzystać z tego prawa i umawiać się z nią na kolejne wizyty. Bo każda z nich jest okazją do wyjaśnienia kolejnych wątpliwości, które w pierwszych dniach po porodzie rosną jak grzyby po deszczu.

Co robi położna podczas wizyt patronażowych:

• dokładnie ocenia nasz stan zdrowia;
• bada i ocenia rozwój fizyczny oraz przyrosty masy ciała noworodka;
• powinnyśmy też liczyć na solidną dawkę edukacji. Począwszy od tego, jak zajmować się dzieckiem, jak je pielęgnować, jak karmić piersią i dlaczego jest to najlepszy sposób żywienia noworodka przez porady dotyczące zdrowego trybu życia, odżywiania mamy, radzenia sobie ze stresem, metod planowania rodziny, aż po profilaktykę raka piersi, szyjki macicy i  wiele innych ważnych aspektów;
• jeśli będzie potrzeba to położna  zdejmuje szwy z krocza;
• ponadto, powinna mieć wiedzę i umiejętności do tego, aby wesprzeć i pomóc w przypadku problemów z laktacją oraz każdej innej trudnej sytuacji życiowej czy zdrowotnej. Jeśli nie ma odpowiednich kompetencji, to podpowie, do jakich instytucji czy specjalistów powinnyśmy się zgłosić i gdzie szukać pomocy.

Przed wami najpiękniejszy i jednocześnie najtrudniejszy okres w życiu. Życzymy Wam dużo czasu dla siebie nawzajem, masę cierpliwości i morza miłości. Zachęcamy do korzystania z wiedzy, doświadczenia i  wsparcia położnych, pielęgniarek, lekarzy, doradców laktacyjnych i innych specjalistów, którym Wasze problemy nie będą obojętne. Nie jesteście sami!

Pobierz infografiki o Standardzie Opieki Okołoporodowej.pdf (1 018 kB)

Przejdź do krótkiego filmu o zapisach Standardu Opieki Okołoporodowej

dr n. med. Danuta Kozłowska-Rup – położna, doradca noszenia w chustach, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, współautorka bloga Mataja.pl – bloga o ciąży i rodzicielstwie opartego na badaniach naukowych.